Aukje Gjaltema
In het laatste nummer van Natura staat een artikel over de opkomst van halsbandparkiet in Nederland. De halsbandparkiet is een knalgroene vogel met een lange staart, die alleen of in groepjes door de lucht vliegt. Je hoeft hem niet te zien om hem te herkennen. Zijn luide roep (gekrijs) is niet te missen. Er leven inmiddels een aantal forse kolonies in Nederland, en deze lijken zich nog steeds uit te breiden, zowel in grootte als in aantal. Ook in Delft en omstreken is de halsbandparkiet inmiddels een bekend fenomeen.
Mijn eigen ervaringen met de halsband-parkiet sluiten aan bij het artikel. Toen ik in 1990 in Delft kwam wonen, waren ze hier naar mijn weten nog niet. Op de Poptahof, waar ik de eerste tien jaar gewoond heb, heb ik ze in elk geval nooit gezien.
In 2001, toen ik voor de gemeente het natuurwandelboekje ‘Tweemolentjesvaart & Nootdorpse Plassen’ herschreef, zat er in elk geval een groepje in de Delftse Hout.
Naar verluid vlogen ze ‘s winters ze naar Voorburg om daar met zijn allen in een paar grote bomen te overnachten. Geleidelijk aan hebben ze zich verder over de stad uitgebreid. Een paar jaar later (2005 of 2006 schat ik) zijn ze in de Tanthof aangekomen. En nog wat later hoorde ik ze voor het eerst in de polder ten zuiden van Delft, richting Schiedam. ’s Avonds verdwenen ze voor zover ik weet nog steeds richting Delftse Hout of Den Haag.
Meer recent veranderde dat. Ik zag ’s avonds kleine groepjes halsbandparkieten naar de polder vliegen, richting het bosje oude populieren in het Abtwoudse Bos Midden. Ik nam aan dat ze nu ook daar sliepen, maar toen ik daar een keer ‘s avonds was, zag ik dat ze weliswaar in die richting vlogen, maar nog verder door gingen. Afgelopen zomer werd het nog wat spectaculairder. In de loop van de avond verzamelden ze zich grote aantallen in een aantal grote bomen in de buurt van de tramlus in Tanthof West, om vandaar in groepen naar het zuidoosten te vertrekken.
Soms met 2, soms 10, 20 of wel 50 tegelijk. In totaal moeten het er elke avond een paar honderd vogels zijn geweest die voor de nacht met onbekende bestemming vertrokken. Het kan zijn dat een deel van de vogels niet verder meevloog, want volgens een buurtbewoonster bleven er vogels slapen in een boom achter haar huis, die ze daar gezellig hoorde kwekken.
Eén avond heb ik geprobeerd de vogels te volgen, zij vliegen, ik op de fiets er achter aan. Nou vliegen zij sneller dan ik kan fietsen en zij trekken zich ook niks van fietspaden aan, ze steken gewoon dwars over. Het kwam er in de praktijk dus op neer dat ik een groepje zo ver mogelijk volgde, ze kwijtraakte, de volgende groep opwachtte en daar weer verder achteraan ging, enz. Zo heb ik ze kunnen volgen van Tanthof West, door het Abtwoudse Bos, eerst West, dan Midden, dan Oost, tot aan de Schie, waar ik ze kwijtraakte, omdat zij het water overstaken terwijl ik nog een heel eind van de dichtstbijzijnde brug was en het toch al laat begon te worden. Ze vlogen ongeveer in de richting van Zestienhoven.
Ik had helaas geen kompas bij me, dan had ik de richting nauwkeuriger kunnen bepalen. De koers was in elk geval te zuidelijk voor de Ackerdijkse Plassen, waar een aalscholverkolonie zit.
Achter dit artikel staat een kaartje met de broedverspreiding van halsbandparkieten. Er zit een kern bij Amsterdam, die inmiddels uitgewaaierd is tot Utrecht en Alkmaar, en er zit een kern bij Den Haag, die zich inmiddels uitgespreid heeft tot Leiden en Haarlem in het noorden en het hele Rotterdamse gebied in het zuiden. In Rotterdam is een slaapplek en in Overschie.
Ik heb de kaart er nog eens bij gepakt. Rotterdam Overschie ligt precies ten zuidoosten van Tanthof West, maar om vanuit de Tanthof in Overschie te komen, hoef je de Schie niet over te steken.
De koers van de parkieten was meer oostelijk, ongeveer oostzuidoost. Als ik drie punten op de kaart neem waar de vogels gepasseerd zijn, nl. de tramlus, het populierenbosje en het punt waar de Mandjeskade aansluit op de Schie, dan liggen die prachtig op een rechte lijn. Als ik deze lijn verder doortrek, dan kom ik in Rotterdam uit op Schiebroek, de Bergsche Plassen en het Kralingse Bos. En laten daar nu een heleboel grote oude bomen staan, waar halsbandparkieten het liefst in slapen.
Dus mijn vermoeden is dat ze daar nu ook een slaapplek hebben. Als ze inderdaad hier naar toe gevlogen zijn, dan zijn ze dwars over Rotterdam Airport gekomen. Dat zullen ze daar zeker opgemerkt hebben, dus misschien is er van daar uit nog bevestiging te krijgen.
Ondertussen ben ik benieuwd, waar nu de scheiding ligt tussen de Haagse en Rotterdamse populaties, en of die populaties al echt gescheiden zijn. Slapen alle halsbandparkieten uit Delft nu in Rotterdam, of gaat een deel nog naar Den Haag, of slapen ze ook elders in Delft? En steken ze ’s winters eigenlijk ook over, of doen ze dat alleen in de zomer?
Van die grote aantallen die zich hier in de bomen verzamelen en dan gezamenlijk verder vliegen heb ik de afgelopen wintermaanden niks gemerkt. En eigenlijk is het nu in mei nog steeds een beetje stil. Ik zie en hoor veel minder halsbandparkieten dan normaal. Zitten ze massaal te broeden en zie ik ze daarom niet? Of zijn ze de winter niet goed doorgekomen? Of zijn ze stiekem verhuisd en gaan ze nu naar een andere slaapplek? Of volgen ze gewoon een andere route?
Misschien dat iedereen de komende tijd eens kan gaan kijken waar halsbandparkieten zitten en waar ze ’s avonds naar toe gaan. Misschien komen we zo nog wat meer slaapplaatsen op het spoor. En voor wie het leuk vindt: Sovon zoekt ook nog tellers, o.a. in het Westland en bij Rotterdam. Zie hiervoor hun website en daar is ook het rapport te vinden.
Waarnemingen kun je doorgeven op waarneming.nl en natuurlijk via afdelingDelfland@knnv.nl
De figuur stamt uit 2008 en geeft de verspreiding van de halsbandparkiet over Nederland in verschillende jaren.
Bronnen:
- A. van Kleunen, 2013. De halsbandparkiet, stadsvogel in opkomst. Natura 110 no. 2, p. 8-9.
- Klaassen O. & van Kleunen A. 2012. Halsbandparkieten in Nederland in de winter van 2011/12. Verslag van slaapplaatstellingen en adviezen voor toekomstige monitoring. Sovon-rapport 2012/26. Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen.
- http://www.sovon.nl/halsbandparkiet